Hộ kinh doanh khoán nên chuyển sang hộ kê khai hay thành lập doanh nghiệp?
Từ ngày 01/01/2026, các hộ kinh doanh áp dụng phương pháp khoán sẽ phải chuyển sang phương pháp kê khai[1], tương tự như cách tính thuế của doanh nghiệp. Trước đây, nhiều người chọn mô hình hộ kinh doanh để được áp dụng phương pháp tính thuế khoán, vừa đơn giản, nhanh gọn, vừa tiết kiệm nhiều khoản tiền thuế so với doanh nghiệp.
Tuy nhiên, khi chuyển sang phương pháp kê khai, nhiều hộ kinh doanh sẽ cần cân nhắc nên tiếp tục hoạt động theo hộ kê khai hay chính thức thành lập doanh nghiệp?
Dưới đây là chia sẻ của Khánh Bình về bảng so sánh chi tiết giữa hai mô hình để bạn dễ lựa chọn:
|
Hộ kinh doanh |
Doanh nghiệp |
|
| 1. Về nghĩa vụ nợ | HKD phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình với các khoản nợ. | DN hầu như chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn góp (trừ loại hình DN tư nhân, công ty hợp danh) |
| 2. Về nghĩa vụ thuế | Thực hiện nghĩa vụ thuế GTGT, TNCN.
1. Thuế GTGT + TNCN tính trên DOANH THU × tỷ lệ thuế[2]: * Phân phối, CC HH: 1% GTGT+0.5% TNCN * Dịch vụ, XD không bao thầu: 5% + 2% * Sản xuất, vận tải, DV có gắn với HH, XD có bao thầu NVL: 3% + 1.5% * Hoạt động khác: 2% + 1% * Cho thuê TS không kèm dịch vụ: 5%-5% 2. Thuế TNCN đối với NLĐ làm việc cho hộ theo quy định Luật thuế TNCN. |
Thực hiện nghĩa vụ thuế GTGT, TNDN, TNCN.
1. Thuế GTGT = Thuế GTGT đầu ra – Thuế GTGT đầu vào (hợp lệ) 2. Thuế TNDN: Tính theo thu nhập tính thuế × thuế suất thuế TNDN (mức TS phổ thông hiện hành 20%).
3. Thuế TNCN đối với NLĐ theo quy định Luật thuế TNCN. |
| 3. Về hồ sơ khai thuế | – Kê khai định kỳ (tháng hoặc quý), nộp tờ khai GTGT, TNCN.
– Không bắt buộc lập BCTC. |
– Kê khai định kỳ (tháng hoặc quý): GTGT, TNDN, TNCN… hoặc các báo cáo khác như nhà thầu nước ngoài, CN vốn, ĐT vốn…
– Bắt buộc phải lập và nộp BCTC hàng năm. Quản lý hệ thống sổ sách, chứng từ kế toán chặt chẽ. |
| 4. Về XP
VPHC (thuế & hóa đơn) |
Áp dụng với mức phạt đối với cá nhân. (NĐ125/2020/NĐ-CP) | Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân, trừ mức phạt tiền đối với hành vi quy định tại Điều 16, Điều 17 và Điều 18 Nghị định này. (Nghị định 125/2020/NĐ-CP) |
| 5. Về sổ sách kế toán | Sử dụng sổ sách kế toán theo Thông tư 88/2021/TT-BTC: đơn giản hơn so với DN. | – Bắt buộc phải lập sổ sách kế toán đầy đủ.
– Phải lưu trữ chứng từ, báo cáo đúng quy định. |
Kết luận:
Như vậy, việc lựa chọn loại hình hộ kinh doanh kê khai hay thành lập doanh nghiệp sẽ phụ thuộc vào:
– Quy mô kinh doanh (doanh thu, chi phí, nhân sự…),
– Tính chất ngành nghề (hóa đơn chứng từ đầu vào đầy đủ ? hợp tác với pháp nhân? cần vay vốn ngân hàng?),
– Định hướng phát triển dài hạn (muốn giữ nhỏ gọn hay mở rộng, chuyên nghiệp hơn).
Nếu bạn muốn vận hành đơn giản, linh hoạt, không cần pháp nhân: Hộ kinh doanh kê khai vẫn là lựa chọn tốt.
Nếu bạn muốn mở rộng quy mô, nâng cao uy tín, ký hợp đồng với tổ chức, hoặc cần sự rõ ràng, minh bạch về thuế: Nên chuyển sang mô hình doanh nghiệp.
Dù là HKD hay DN, bạn vẫn cần lập sổ sách, báo cáo thuế đúng quy định. Vì vậy, nếu bạn chưa có đủ kiến thức, kỹ năng kế toán – thuế, hãy cân nhắc thuê kế toán thuế hoặc sử dụng dịch vụ kế toán để đảm bảo: Chính xác – Đúng luật – Hạn chế rủi ro bị phạt.
Liên Hệ Ngay
CÔNG TY CỔ PHẦN KHÁNH BÌNH
📍 Địa chỉ: 12 Tôn Đản, Phường 13, Quận 4, TP.HCM
📞 Hotline: 0901 467 457 – (028) 3941 1888
✉️ Email: phuong.tran@khanhbinh.vn
🌐 Website: www.dichvuketoan.vn
[1] Nghị quyết 198/2025/QH15
[2] Phụ lục 1 Thông tư 40/2021TT-BTC
